Podwyższony cholesterol nie pojawia się w nekrologach, ale według Światowej Organizacji Zdrowia w kardiologii jest przyczyną przedwczesnego zgonu w 23% przypadków. Podwyższony cholesterol zabija około 300 000 osób rocznie w samej Federacji Rosyjskiej. Wśród innych czynników związanych ze śmiertelną patologią serca hipercholesterolemia zajmuje drugie miejsce po nadciśnieniu tętniczym.
Podczas gdy 8 na 10 obywateli w Stanach Zjednoczonych zna poziom cholesterolu we krwi, w Rosji tylko 1 na 20 Rosjan posiada ważne informacje na temat swojego zdrowia. Poziom lipoprotein przekracza normę u co drugiej osoby.
Prawidłowy poziom cholesterolu całkowitego we krwi zdrowego człowieka nie powinien przekraczać 5,5 mmol/l.
U pacjentów z kardiopatologiami i zaburzeniami metabolicznymi dolna granica wynosi 0,5 mmol/l.
Dobry i zły cholesterol
W organizmie człowieka cholesterol może być zarówno najlepszym przyjacielem, jak i najgorszym wrogiem zdrowia. Rzecz w tym, że po bliższym przyjrzeniu się, jego związki z apolipoproteinami okazują się być całkiem różne od siebie. Wszystkie nazywane są “lipoproteinami”, ale ich “dobra” część ma wysoką gęstość, a ich “zła” część niską gęstość.
To właśnie lipoproteiny o niskiej gęstości, niczym tłuszcz w rurach kanalizacyjnych, odkładają się na ścianach naczyń krwionośnych, by w pewnym momencie spowodować ich niedrożność.
Te o dużej gęstości służą jako naturalna przeciwwaga dla tych “złych”. Dobrze się rozpuszczają i są łatwo wydalane bez szkody dla układu krwionośnego człowieka.
Najkorzystniejszy stosunek “dobrych” do “złych” lipoprotein jest wtedy, gdy te ostatnie nie przekraczają 80% cholesterolu całkowitego.
Czynnikami wyzwalającymi skoki lipoprotein o niskiej gęstości są:
- niezdrowa dieta;
- nieprawidłowości w funkcjonowaniu wątroby;
- palenie;
- otyłość, cukrzyca i inne zaburzenia metaboliczne;
- niektóre choroby nerek itp.
W przypadku rozpoznania hipercholesterolemii, w zależności od poziomu i rodzaju lipoprotein, lekarz może zaproponować kompleksową terapię obejmującą:
- specjalną dietę;
- zwiększona aktywność fizyczna;
- stosowanie leków;
- zaprzestanie palenia;
- ograniczanie alkoholu;
- kontrola masy ciała;
- kontrola poziomu cholesterolu.
Sprawdź również: Dieta dla osób z cukrzycą.
Dieta profilaktyczna dla normalizacji cholesterolu
Specjalna dieta może “okiełznać” lipoproteiny o dużej gęstości i poprawić profil cholesterolu. Prawidłowo zorganizowana dieta, z rozsądnym menu, pomoże zmniejszyć ryzyko miażdżycy i kardiopatologii oraz przedłużyć życie.
Ograniczając spożycie tłuszczów zwierzęcych, można obniżyć poziom “złych” lipoprotein o 10% lub więcej.
- Ogranicz spożycie produktów zwierzęcych zawierających nasycone kwasy tłuszczowe;
- zmniejszyć spożycie produktów roślinnych zawierających wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6;
- Zwiększenie udziału w diecie wielonienasyconych źródeł kwasów tłuszczowych omega-3;
- Zrezygnuj z tłuszczów trans (margaryna, smarowidła itp.);
- Nałożyć “tabu” na spożywanie żywności przetworzonej i półproduktów, dań typu fast food zawierających “ukryte” tłuszcze nasycone i trans.
- Światowa Organizacja Zdrowia ustaliła maksymalne dzienne spożycie cholesterolu na poziomie 300 mg.
Ponieważ około 80% cholesterolu jest syntetyzowane przez organizm człowieka, w menu diety należy ograniczyć “szybkie” węglowodany rafinowane, których źródłami są:
- cukier rafinowany;
- fruktoza;
- mąka bielona itp.
Aby zapobiec skokom lipoproteiny o niskiej gęstości, zalecamy włączenie do swojej diety większej ilości źródeł pokarmowych “powolnych” węglowodanów:
- warzywa;
- całe ziarna;
- wodorosty;
- jarzyny strączkowe;
- zieleniny;
- nasiona;
- orzechy.
Fitosterole (nazywane również fitosterolami) są ważnym elementem diety leczniczej i profilaktycznej, zapobiegającej skokom cholesterolu. Te alkohole steroidowe występują w roślinach tworzących florę lądową, a także w algach morskich. Wykazano, że fitosterole zapobiegają miażdżycy. Wpływają na wchłanianie tłuszczu w organizmie człowieka, utrudniając jego wchłanianie, co korzystnie wpływa na poziom lipoprotein.
Najlepsze źródła fitosteroli w diecie to:
- sezam;
- kukurydza;
- olej z rokitnika;
- cytryny;
- groszek;
- fasolki;
- fig;
- pomidory;
- pomarańcze.
Przed przyjęciem suplementów należy skonsultować się z lekarzem.
Nie zapomnij o wodzie
Wysoki poziom cholesterolu jest sygnałem dla organizmu, by bronić się przed odwodnieniem. W normalnych poziomach lipoproteina zapobiega przechodzeniu wody przez błony komórkowe. Innymi słowy, przepuszczalność krwi jest mocno zaburzona. Lipoproteiny są substancją niezbędną dla komórki, a ich nadmiar świadczy o braku wody.
Bez wody budowa komórek nie byłaby możliwa, to właśnie woda nadaje kształt lepkim warstwom i łączy elementy węglowodanowe. Jeśli w organizmie jest za mało wody, odwodniona błona traci tę zdolność. W codziennym życiu nawet nie wypicie szklanki wody przed posiłkiem już wpłynie na stan komórek organizmu.
Jelita potrzebują również wody do rozkładania białek na aminokwasy i przetwarzania pokarmu. Bez wody wątroba nie może produkować niezbędnych składników i eliminować ich z organizmu.
Jeśli nie ma wystarczającej ilości wody, cholesterol pomaga zapobiec odwodnieniu komórki poprzez zatkanie światła błony. Jeśli odwodnienie stało się przewlekłe, wątroba będzie produkować lipoproteiny w zwiększonym tempie, aby chronić komórki. Sprawiają one, że ściany komórkowe, które w normalnych warunkach pozwalają na swobodny przepływ płynów, stają się nieprzepuszczalne.
Należy spożywać odpowiednią ilość wody, aby zapobiec odkładaniu się tłuszczu w komórkach. Można też stosować wodę mineralną na wysoki cholesterol, ale lepiej skonsultować się ze specjalistami. Szklankę wody należy przyjąć 30 minut przed posiłkiem. Zapewni prawidłowe trawienie i nasyci komórki płynami, zanim zderzą się z krwią. Regularne przyjmowanie wody pozwoli:
- pozbyć się nadmiaru cholesterolu;
- aby wspomóc proces trawienia;
- pozbyć się zbędnych kilogramów;
- aby poprawić stan swojej skóry;
- normalizuje stan naczyń krwionośnych i serca;
- oczyścić ciało.
Dieta antycholesterolowa bez przesady
Walka z tłuszczem nie powinna być całkowicie absurdalna. Cholesterol jest materiałem budulcowym błon komórkowych, a życie bez niego nie jest możliwe. Dlatego niebezpieczne są nie tylko wysokie, ale i niskie poziomy lipoprotein.
Nie można wykluczyć ze swojej diety absolutnie wszystkich tłustych potraw. Trzeba tylko słusznie się wśród nich poruszać, tworząc zdrowe, zbilansowane menu.
- Dzienna racja pokarmowa dla płci silniejszej powinna zawierać 75-90 g tłuszczów.
- Kobiety powinny spożywać 60-65g tłuszczu dziennie.
- Większość tłuszczu powinna składać się z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Ważny jest również stosunek wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie. Należy wzbogacać żywność zawierającą wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które są bardzo pomocne. Są to:
- sardynki, makrele i inne dziko złowione ryby morskie;
- migdały, orzechy włoskie i inne orzechy;
- nasiona lnu, nasiona chia, pestki dyni;
- awokado;
- bazylia;
- brokuły itp.
Badania amerykańskich naukowców zarekomendowały tradycyjny model diety śródziemnomorskiej jako optymalny sposób odżywiania w profilaktyce kardiopatologii. Choć nie obniża drastycznie cholesterolu. Ale dzięki wysokiej zawartości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 w diecie bogatej w owoce morza, pełne ziarna, rośliny strączkowe, zieleninę liściastą i warzywa, stosunek lipoprotein zmienia się w kierunku zwiększonego udziału “dobrych”.